Premier De Croo heeft het over ‘het meest groene regeerakkoord ooit’. Maar is dat wel zo? Of is dat enkel om de ecologisten te paaien?
De nieuwe federale regering schaart zich in mooi proza achter de klimaatdoelstellingen van de Europese Commissie. We verwijzen naar de Green Deal. Die stelt als ‘targets’ 55% minder uitstoot tegen 2030 en zelfs klimaatneutraliteit tegen 2050 voorop. De Vivaldi-regering benadrukt dat ze klimaat zeer belangrijk vindt. En dat ze zich voluit engageert — in tegenstelling tot de Vlaamse regering — voor de Green Deal-doelstellingen. Ze beklemtoont dat ze er alles aan zal doen om die doelstellingen te halen. ‘So far, so good’.
Luchthavensector buiten schot

Maar als je de 83 pagina’s van het regeerakkoord analyseert, blijkt dat alvast één sector erin geslaagd is om buiten de klimaatscope te blijven. We hebben het over de luchthavensector. Daar mag het blijkbaar opnieuw ‘business as usual’ worden,

We schreven al vorig najaar in Doorbraak dat ‘als er één kl***dossier is dat al jaren op tijd en stond opduikt in de nationale politiek en blijft etteren, dat wel het luchthavendossier is (…) Ongetwijfeld ligt dit dossier op de tafel van de federale informateurs. Vlamingen van de Vlaamse rand en hoofdstedelingen hebben er verschillende verwachtingen over. Het luchthavendossier heeft immers enkele communautaire angels (Brussel heeft geluidsnormen, Vlaanderen (spijtig genoeg) niet, Brussel int geluidsboetes en de lusten, Vlaanderen heeft vooral de lasten). Maar stilaan groeit het bewustzijn dat vliegen zorgt voor geluidsoverlast, onleefbaarheid, uitstoot van CO2 en (ultra)fijn stof… Kortom, milieu en klimaat zijn er niet bij gebaat.’
Als er één sector is waar de impact op milieu en klimaat exponentieel stijgt, is het wel de luchthavensector. Nu al is luchtvaart verantwoordelijk voor ongeveer 5% van de wereldwijde CO2-uitstoot. Als de voorspellingen kloppen, stoot de luchtvaart tegen 2050 tot tweeënhalf keer zoveel uit. Dan worden al de inspanningen van de andere vervoersmodi teniet gedaan.

‘We realiseren een oplossing voor de geluidshinder en voor de rechtsonzekerheid waarmee de luchthaven Brussel-Nationaal wordt geconfronteerd. De regering werkt een ontwerp van evenwichtige vliegwet uit’.

En: ‘België neemt een voortrekkersrol op in de Europese trend naar meer en snellere internationale (nacht)treinverbindingen tussen grote Europese steden, met de ambitie om van Brussel een echte internationale treinhub te maken. We zetten specifiek ook in op
hogesnelheidsverbindingen tussen Brussels Airport en de HST-knooppunten in onze buurlanden om zo het aantal korte-afstandsvluchten te verminderen. De regering actualiseert de studie naar een betere aansluiting van de gewestelijke luchthavens op het spoornet.’

De regering zal op Europees niveau pleiten tegen hele korte afstandsvluchten
En verder: ‘De federale regering zal in nauw overleg met buurlanden en deelstaten het debat ondersteunen over hoe het principe “de vervuiler betaalt” beter kan worden toegepast in de scheepvaartsector en de luchtvaartsector, dit rekening houdende met de impact op de economie en zonder dat dit het level playing field verstoort. De regering zet zich op Europees en internationaal niveau in voor de herziening van de huidige belastingvrijstelling op kerosine. De regering zal op Europees niveau pleiten tegen hele korte afstandsvluchten.’

De passage over de geluidshinder en rechtsonzekerheid stuit tegen de borst. De regering bekijkt dit enkel vanuit het oogpunt van de luchthaven. Met andere woorden: enkel vanuit economisch perspectief. De omwonenden tellen blijkbaar niet mee. Die moeten geen rechtszekerheid krijgen. Nochtans is dat net belangrijk voor hen. De laatste 20 jaar werd immers voortdurend bij elke wissel van minister anders gevlogen. Met telkens nieuwe gehinderden als gevolg.
De regering zal op Europees niveau pleiten om ‘ de hele korte afstandsvluchten’ eruit te halen, terwijl ze dat perfect zelf kan beslissen! Zo heeft bijvoorbeeld de Franse regering al eerder beslist dat er een verbod komt op korte binnenlandse vluchten met weinig transferpassagiers.
Uit verschillende bronnen horen we dat vooral de liberalen aan de regeringstafel de grote verdedigers van de luchtvaartsector waren. Er is nog geprobeerd om de korte afstandsvluchten die toch een substantieel deel vormen van de vluchten die vanop Zaventem vertrekken, te verbieden. Maar zelfs dat was een ‘no pasaran’. Vandaar het zogenaamde compromis om de hete aardappel op het Europese bord te gooien. En merk op dat in deze passage van de tekst sprake is van ‘hele korte afstandsvluchten’. Wat dan ‘hele korte afstandsvluchten’ zijn (minder dan hoeveel km?), staat er echter niet in.

In 2018 keurde het Vlaams Parlement — onder impuls van sp.a-parlementslid Joris Vandenbroucke — een resolutie goed waardoor de Vlaamse overheid in de toekomst niet langer het vliegtuig mag nemen voor korte dienstverplaatsingen naar bijvoorbeeld Amsterdam, Londen of Parijs. De federale overheid durft blijkbaar geen dergelijk initiatief nemen?

De federale regering speelt verstoppertje achter Europa
De federale regering speelt verstoppertje achter Europa voor de korte-afstandsvluchten en doet dat ook nog eens op fiscaal vlak. Voor de uitwerking van het principe “de vervuiler betaalt” rekent de regering andermaal op Europa. Nochtans zijn er reeds zeven landen in Europa die een vliegtaks heffen. Die zeven zijn in tegenstelling tot België niet bang om het fameuze level playing field te verstoren.

Nergens is er sprake van een plafond op CO2-uitstoot. Nergens is er sprake van een plafond op het aantal vliegbewegingen (zoals in Schiphol). Er is geen sprake van een afbouw, laat staan de afschaffing van de nachtvluchten. Nochtans is dat belangrijk voor de volksgezondheid. Bovendien is de economische meerwaarde van nachtvluchten zeer betwistbaar.

Verder is er geen sprake van een vermindering van de zogenaamde QC (Quota Counts). Dat is het geluidniveau dat elk vliegtuig produceert. Het is dé techniek om de meest lawaaierige vliegtuigen te bannen.
De liberalen hebben hier duidelijk hun stempel kunnen drukken om de luchtvaart blauwblauw te laten
Kortom, het federaal regeerakkoord bevat niettegenstaande de grote verklaringen dat men voluit voor het klimaat gaat, geen enkel initiatief, laat staan een beslissing die de luchthavensector verplicht om zich te engageren tot enige klimaatinspanning. De liberalen hebben hier duidelijk hun stempel kunnen drukken om de luchtvaart blauwblauw te laten.

We vrezen dat de vage passage over de oplossing van de geluidshinder en het gebrek aan concrete milieu- en klimaatinspanningen voor de luchtvaart een illustratie zijn van de zogenaamde ‘losse eindjes’. Zoals ook de mogelijke invoering van een vermogensbelasting en de ordegrootte van het minimum pensioen losse eindjes zijn in dit regeerakkoord. Dat zijn zoals de toekomstvisie over het luchthavendossier punten waarover de coalitiepartners van deze regering geen consensus hebben.
Heel spijtig, want we hadden net van ‘de meest groene regering ooit’ verwacht dat ze ook in de luchtvaartsector een ommekeer zou teweeg brengen en het aanslepende luchthavendossier zou oplossen. De nieuwe minister van Mobiliteit, Georges Gilkinet van Ecolo heeft heel wat werk aan de winkel.

HENK CUYPERS

 

Bron : www.doorbraak.be